فعالیت
۱. چند حبه قند کوچک روی پارچهای قرار دهید. آنها را با ضربهزدن به چند تکه کوچکتر تبدیل کنید. این کار را آنقدر ادامه دهید تا پودر قند به دست آید.
۲. همه پودر قند را در یک لیوان آب بریزید و آن را هم بزنید تا حل شود.
۳. آیا مطمئنید که تمام ذرههای قند را برداشتهاید؟ (درستی پاسخ خود را به کمک یک ذرهبین بررسی کنید).
۴. آیا ذرههای قند در آب قابل دیدن هستند؟ آیا آنها داخل لیوان وجود دارند؟ (آزمایشی برای بررسی ادعای خود پیشنهاد کنید).
پاسخ و توضیح فعالیت صفحه 16 علوم هفتم
این فعالیت یک کاوش جذاب برای درک مفهوم **ذرات سازنده ماده** و پدیده **انحلال** در سطح اتمی/مولکولی است. 🔬
---
### ۱. تا ۳. تقسیم و انحلال (از حبه تا مولکول)
* **تجزیه فیزیکی (خرد کردن):** وقتی حبه قند را میکوبید، در واقع **مولکولهای** قند ($ ext{C}_{12} ext{H}_{22} ext{O}_{11}$) را نمیشکنید، بلکه **پیوندهای ضعیف فیزیکی** بین مجموعهای از مولکولها را از بین میبرید و آنها را از هم جدا میکنید تا به شکل پودر (ذرات کوچکتر) درآیند.
* **پاسخ به سؤال ۳ (ذرهبین):** خیر، مطمئن نیستیم. حتی اگر پودر را با ذرهبین بررسی کنید، ممکن است ذرات بسیار کوچکی از قند روی پارچه یا داخل هوا باقی بماند که به چشم نیاید. هر چه ماده را بیشتر خرد کنیم، باز هم ذرات ریزتری وجود دارند که با چشم غیرمسلح و حتی ذرهبین قوی هم قابل دیدن نیستند.
---
### ۴. قند نامرئی در آب (انحلال)
* **آیا ذرههای قند در آب قابل دیدن هستند؟** خیر. بعد از انحلال کامل، مولکولهای قند به صورت جداگانه در آب پخش میشوند. این مولکولها آنقدر کوچک هستند که حتی با قویترین میکروسکوپهای نوری هم دیده نمیشوند.
* **آیا آنها داخل لیوان وجود دارند؟** بله، قطعاً وجود دارند. این مایع، یک **محلول** است که در آن، مولکولهای قند به طور یکنواخت بین مولکولهای آب قرار گرفتهاند.
#### آزمایش پیشنهادی برای اثبات وجود قند (فرایند تبخیر)
**هدف:** نشان دادن وجود ذرات قند در آب، حتی زمانی که دیده نمیشوند.
1. **مرحله ۱:** مقداری از محلول آب و قند را داخل یک ظرف شیشهای کوچک و تمیز بریزید.
2. **مرحله ۲:** بگذارید این ظرف در مکانی گرم و باز (مانند کنار پنجره) برای چند روز بماند تا تمام **آب آن تبخیر شود** (از حالت مایع به بخار آب نامرئی تبدیل شده و به هوا برود).
3. **مشاهده و نتیجهگیری:** پس از تبخیر کامل آب، یک لایه یا ذرات **سفید رنگ** (کریستالهای قند) کف ظرف باقی میماند. این باقیمانده ثابت میکند که قند، واقعاً درون آب وجود داشته است، هرچند که دیده نمیشد. 🍭